بازی تجزیه
با این بازی کودکان اولین مهارت از مهارت های تفکر محاسباتی را می آموزند. تجزیه عبارت است از شکستن مسائل بزرگ به مسائل کوچکتر و ساده تر . با این بازیهای و تکرار آنها به مرور زمان کودکان دیگر از مسائل بزرگ نمی ترسند و با اعتماد به نفس بیشتری به استقبال مسائل جدید می روند.
این بازیها را می تواند با مسائل روزمره آغاز کرد مانند مسواک زدن ، صبحانه آماده کردن ؛ رفتن به مهد کودک یا مدرسه ، درست کردن کیک یا ساندویج کوچک و … فقط کافی است شما ربات شوید و کودک برنامه ریز . کودک باید مراحل مختلف کار را به کاملا به قسمتهای کوچک تقسیم کند که ربات (که شما باشید) بتواند انجام دهد. مثلا در مورد مسواک زدن دقت کنید :
۱. رفتن به سمت حمام
۲. باز کردن در حمام
۳. برداشتن مسواک
۴. برداشتن خمیر دندان
۵. گذاشتن مقداری خمیر دندان روی مسواک
۶. باز کردن دهان
۷. حرکت دادن مسواک روی دندانها
۸. شستن دهان و قرقره کردن آب
۹. شستن مسواک
۱۰. خارج شدن از حمام
فکر می کردید که یک مسواک زدن معمولی چقدر میتواند مراحل داشته باشد. حالا همین کار را شما با کودک خود در مورد درست کردن یک ساندویچ کوچک انجام دهید. تجزیه را می توانید بسته به سن کودک با استفاده از لگو یا سایر وسایل اسباب بازی انجام دهید. یک لگو کامل شده را به بچه ها بدهید و از آنها بخواهید مانند آن را بسازند.
تشخیص الگو
بازی های تشخیص الگو بسیار زیادند و اغلب آنها در مراکز پیش دبستانی یا مهد کودک ها صورت می گیرد. ولی ما دوست داریم کودکان یاد بگیرند از تجربه های خود در بازیهای قبلی برای بازیهای فعلی استفاده کنند. کاری که در کد نویسی بسیار ضرورت دارد.
با کودکان علاوه بر بازیهای تشخیص پترن که می توانید با استفاده از لگوها و ایجاد پترن های ABAB یا ABCABC یا ترکیبی ABABCAB ؛ AABB و … بازیهای دیگری نیز انجام دهید. به عنوان مثال موقع نقاشی کشیدن یا کاردستی درست کردن از کودکان بپرسید : امروز مثلاً می خواهیم یک قایق درست کنیم به نظر شما یک قایق چه ویژگیهایی دارد؟ همه قایق ها چه شکل عمومی دارند؟ چه شکل اختصاصی دارند؟
انتزاع الگو
انتزاع در تفکر محاسباتی به معنی صرف نظر کردن از جزئیات غیر ضروری و فقط تمرکز کردن به جزئیات مهم مسأله است. برای انتزاع بازیهای زیادی می توان انجام داد. می توانید در حین درست کردن کاردستی علاوه بر وسایل ضروری ، وسایل دیگری مانند قاشق ، کارد یا مسواک یا هر چیز دیگری که ربطی به کاردستی مورد نظر شما ندارد اضافه کنید و از کودکان بخواهید کاردستی خود را درست کنند و سپس از آنها بپرسید چرا به این وسایل اهمیتی نشان ندادند.
بازی جالب دیگر بازیهای ادا بازی است. از کودک بخواهید ادای یک حیوان را در آورد تا شما حدس بزنید. آیا با بازی کودک شما قادر هستید حدس بزنید نام حیوان چیست ؟ برای حدس زدن نام حیوان شاید در مرحلۀ اول لازم نباشد غیر از ادا در آوردن مثلا راه رفتن حیوان ، صدای حیوان را در بیاورید و صدای حیوان جزو انتزاعات می باشد. ولی در صورتی که نتوانستید حیوان را حدس بزنید باید از جزئیات دیگر مانند صدای حیوان استفاد کرد
نقشه ها بهترین انتزاعات هستند بازی انتزاعی دیگر این است که از کودک بخواهید یک نقشه از محله خوتان تهیه کند. مثلا در این نقشه ، خانه ها با دایره ؛ مغازه ها با مثلث ، مسیرها و خیابانها با خط ، یا هر نشانه ای که خودتان دوست دارید نشان داده شود.
الگوریتم
الگوریتم ها از جالب ترین قسمت های تفکر محاسباتی محسوب می شوند، الگوریتم یعنی نوشتن دستور العمل مرحله به مرحله هر کار. تمام فعالیت هایی که به کودک داده اید تا آن را به قسمتهای کوچکتر تقسیم کند (تجزیه) الگوهای آن را پیدا کند (تشخیص الگو) جزئیات غیر ضروری آن را حذف کنند (انتزاع) باید به مراحلی به ترتیب نوشته شود تا قابل اجرا توسط ماشین ، ربات یا انسان باشد. مثلا می توانید همان مراحل مسواک زدن را به صورت زیر به شکل یک الگوریتم بنویسید.
حالا با هم یک سری بازی الگوریتمی ببینیم :
۱. مقداری لگو به کودکان بدهید حال شروع کنید بر اساس دستورالعملی که برای خود نوشته اید دستور ساخت یک چیز را مرحله به مرحله به کودکان بگویید تا آن را انجام دهند مثلا یک لگوی چهار تایی زرد را بردار روی آن یک لگوی دوتایی قرمز بگذار کنار آن یک لگوی سه تایی سبز بگذار و …
۲. بازی توالی و ترتیب با خواندن یک کتاب ، یک کتاب را برای کودک بخوانید و سپس از مراحل مختلف کتاب یک الگوریتم تهیه کنید.
۳. از مراحل کشیدن یک نقاشی می توانید یک الگوریتم تهیه کنید در زیر نمونه ای از آن را گذاشته ایم
۴. گرید هایی چند تایی با استفاده از گچ یا چسب روی زمین ایجاد کنید و دوباره یکی نقش ربات را به عهده می گیرد و یکی کد نویس. کد نویس که بهتر است کودک باشد باید مسیر مورد نظر برای رسیدن از نقطه شروع به نقطه پایان را کد نویسی کند برای کودکان کوچکتر مسیر در هر لحظه باید تعیین شود و برای کودکان بزرگتر همه کد مسیر در ابتدا تعیین شود. ما این کار را بوسیله فلشهای جلو و عقب و چپ و راست انجام می دهیم . می توانید مسیر را با گذاشتن مانع هایی سخت تر کنید.